Kamis, 23 Mei 2013

Tembung Yogyaswara

Kamis, Mei 23, 2013 0 Comments
Apa kuwi tembung yogyaswara?
Tembung yogyaswara yaiku tembung loro kang digandheng dadi siji kanthi teges lanang wadon.
Tuladhane ana akeh kayata:
putra-putri
siswa-siswi
mahasiswa-mahasiswi
gandarwa-gandarwi
pramugara-pramugari
raseksa-raseksi
lsp

Tembung yogyaswara beda lho ya karo dwilingga salin swara. Menawa dwilingga salin swara kuwi ora duwe  teges lanang wadon, ananging tegese padha.

Tuladhane dwilingga salin swara
bola-bali
wira-wiri
mloka-mlaku
mrana-mrene
lsp
Nah wis mudeng ta karo kawruh basa iki?
Siip...JOS pokokmen GO...

Senin, 20 Mei 2013

Paugeran Tembang Macapat

Senin, Mei 20, 2013 2 Comments
Sugeng Rawuh....
Kali ini saya akan menulis lanjutan dari kemarin. Paugeran tembang macapat atau istilahnya pathokan. Belajar tembang macapat harus tau dan mengerti apa saja paugerannya. Kali ini saya akan membahasnya satu per satu untuk kalian.
1. Guru Gatra
Guru gatra yaiku cacahing gatra ing tembang macapat (jumlah baris yang ada di tembang macapat)
Entri sebelumnya sudah dibahas secara urut cara menghafal cepat urut dari jumlah gatra tersedikit.
2. Guru Wilangan
Guru wilangan yaiku cacahing wanda saben sagatra (jumlah suku kata tiap satu baris). Biasanya disimbolkan dengan angka.
contoh:
aja turu sore kaki
potongan cakepan tembang asmaradhana di atas memiliki guru wilangan 8 yang dihitung dari a-ja tu-ru so-re ka-ki
3. Guru Lagu
Guru lagu yaiku tibaning swara ing pungkasaning gatra (jatuhnya huruf vokal terakhir tiap baris).





contoh:

aja turu sore kaki
potongan cakepan tembang asmaradhana di atas memiliki guru lagu i. Kenapa i? Karena huruf vokal terakhir pada gatra tersebut adalah i.
4. Titi Laras
Titi laras yaiku angka-angka lelirune gamelan. Cara mudahnya anggap saja not.
Titi laras ada 2 macam yaitu laras pelog dan slendro.
a. Laras Pelog
Laras pelog menggunakan angka-angka
1 2 3 4 5 6 7
dalam tembang.
b. Laras Slendro
Laras slendro menggunakan angka-angka
1 2 3 5 6
5. Cakepan
Cakepan yaiku tembung-tembung sing ana ing tembang macapat. Cara mudahnya adalah lirik lagu.

Mari kita cari paugeran dari tembang pocung di bawah ini!


POCUNG

6       6      5     3   1    1    1  2    6      6   5       
ngel   -mu    I-  ku  ka- la- ko- ne  kan-thi  la-     ku

1              2            6          3          5        3      2      1
le-          kas-      se       la-       wan         kas

1              2            1          3          2        1      2 1 6       6
Te-         ge-       se       kas           yan- to    sa-          ni

6              1            2          3          2        2      2 1          6        1      2 3    1 2    2
Se-         tya        bu-     dya     pa-          nge-ke-           se   dur   ang-     ka-  ra



Kira-kira berapa ya guru gatranya?
yup....guru gatra ada 4 (empat)
Trus guru wilangannya ada berapa ya?
gatra 1 = 12
gatra 2 = 6
gatra 3 = 8
gatra 4 = 12
Kalo guru lagunya

gatra 1 = u
gatra 2 = a
gatra 3 = i
gatra 4 = a
Kira-kira pake laras apa ya?
karena angka yang digunakan tidak ada 4 dan 7, maka laras yang digunakan adalah slendro.


Demikian sedikit penjelasan mengenai paugeran tembang macapat. SEMOGA BERMANFAAT....

Selasa, 14 Mei 2013

MACAPAT

Selasa, Mei 14, 2013 0 Comments
Belajar bahasa Jawa memang susah bagi generasi mudha sekarang (termasuk saya). Namun, jika tak ada yang menyenangi dan mempelajarinya, terus siapa yang melestarikan? Nah, untuk itu saya mencoba membantu sedikit-sedikit dari pengetahuanku untuk para pembaca yang tertarik dengan bahasa Jawa, terutama murid-muridku.


Kali ini saya akan menuliskan tentang MACAPAT. Kata macapat pasti sudah tidak asing lagi ketika kita belajar bahasa Jawa. Macapat terdiri dari 11 (sebelas) tembang. Nah ayo siapa yang hafal semuanya? Pasti susah ngafalinnya. Kali ini saya akan membantu untuk mempermudah menghafalkannya. Sebelumnya kita urutkan dari gatra yang paling sedikit. Gatra? Apa lagi itu?Wah sabar ya..satu-satu bahasnya.
Nah kita urutkan yuk macam tembang macapatnya.
1. Maskumambang
2. Pocung
3. Gambuh
4. Megatruh
5. Mijil
6. Kinanthi
7. Durma
8. Pangkur
9. Asmaradhana
10. Sinom
11. Dhandanggula
SIIIIP....nah baru sekarang kita buat jembatan keledai dari 11 tembang macapat di atas biar gampang belajare.
MAS POCUNG GA TRUH  MI NANTI DU PANG KASMARAN SI DANDANG
Urutan di atas berdasarkan jumlah gatra (larik) yang terkecil.
Moga bermanfaat ya....

Luhuring Pakarti R A Kartini (Wis rada telat lek ngeposke)

Selasa, Mei 14, 2013 0 Comments

Raden Ajeng Kartini prinyantun ingkang miyos tanggal 21 April 1879 punika tokoh ingkang dados perintis perubahan kagem para priyantun istri. Piyambakipun miyos saking kaluwarga bangsawan ingkang kagungan pikiran majeng. Kartini punika pinter, cekatan, remen sinau, lan luwe sanget menawi wonten gegayutanipun kaliyan kawruh. Kartini nate sekolah wonten sekolahan Belanda, saderengipun piyambakipun dipunpingit. Wonten satunggaling dinten, rencangipun Belanda mundhut pirsa bilih punapa ingkang dados cita-citanipun Kartini. Kartini wangsuli bilih piyambakipun pengen ngrubah nasibipun kaum istri wonten satunggaling dinten samangke.
Wonten serat-seratipun Kartini ingkang dipunkintun dening rencangipun Belanda, piyambakipun saget criyos unek-unekipun. Serat-serat kala wau sampun dibukukaken kanthi irah-irahan “Habis Gelap Terbitlah Terang”. Sapunika perjuanganipun Kartini sampun saged ndamel prubahan kagem para istri Indonesia majeng. Era globalisasi sapunika, priyantun istri Indonesia saged ndherek aktif wonten bidang-bidang ingkang penting. Pendhidikan, kalenggahan wonten bebrayan ugi sampun laras lan seimbang. Wiwit jabatan ingkang paling ngandhap dumugi presiden sampun saget dipungayuh denging priyantun istri. Ananging, mbok menawi mekaten, kodratipun priyantun istri ugi ampun kesupen. Tiyang istri kejaba dados wanita karir, kalenggahanipun sampun inggil, tetep mawon kedah dados ibu kang kagungan kejibah mbangun moralipun putra-putrinipun.
Priyantun istri kedah wantun mernata. Tegesipun inggih punika piyambakipun dados garwa kagem kakungipun, ibu kangge putra-putrinipun, kedah tansah mernata kaluwarganipun kanthi sabecik-becikipun. Tansah paring tuladha kagem putra-putrinipun. Tetep mawon tiyang istri menika dados makmum, lan kakungipun kepala kaluwarga.
Pramila, hak emansipasi kang sampun dipungayuh dening Kartini sapunika kedah dipunlajengaken kanthi bener lan pener. Ampun ngantos nyimpang saking paugeranipun priyantun istri. Ingkang penting sanget, priyantun istri ampun dipunlecehaken amargi saking tumindakipun piyambak utawi saking tiyang sanes. 

Selasa, 07 Mei 2013

GEGURITAN "BUKU"

Selasa, Mei 07, 2013 2 Comments

Buku…
Jembaring wana,
Dhuwuring ancala,
Lan adohe manca Negara
Bisa cedhak merga sliramu

Buku…
Tanpa sliramu
Uriping janma
Mung bisa kaya maesa

Buku..
Jendelaning jagad
Lan segaraning ngelmu



Semarang, 2007 (tugas mata kuliah puisi jawa tradisional)