Selasa, 20 Agustus 2013

Tembung Wod

Selasa, Agustus 20, 2013 0 Comments
Tembung wod yaiku tembung sakecap sing wis duweni teges.

Tuladhane:

Mung 
tembung mung ing dhuwur asale saka tembung namung,

Mung diajari sithik wis padha mudheng.


Njur
tembung njur ing dhuwur asale saka tembung banjur,

Njur awake dhewe kudu kepiye?

Lar
tembung lar ing dhuwur asale saka tembung elar,

Lar pitik iku babuti dhisik!

Lan isih akeh maneh tuladhane kayata,
byar, wit, dhor, suk, lsp

Jumat, 26 Juli 2013

TEMBUNG RANGKEP

Jumat, Juli 26, 2013 9 Comments
Tembung rangkep yaiku tembung kang wanda utawa linggane karangkep (ditulis utawa diunekake kaping pindo).1.Tembung Rangkep Kaperang Dadi 4:Dwilingga Wantah, yaiku tembung kang linggane karangkep.Tuladha:
Dwilingga Wantah/padha swara
Linggane
Udan-udan
Luwih-luwih
Mlaku-mlaku
Awan-awan
Udan
Luwih
Mlaku
Awan

2.Dwilingga salin swara, yaiku tembung kang dirangkep linggane nanging ana saperangan swarane kang owah.Tuladha:

Dwilingga Salin Swara
Linggane
Bola-bali
Nongas-Nangis
Mesam-mesem
Bonjar-banjir
Bali
Nangis
Mesem
Banjir

3.Dwipurwa, yaiku tembung kang wanda wiwitane dirangkep (kang dirangkep wanda sing ngarep).Tuladha:

Dwipurwa
Linggane
Tetuku
Lelunga
Reresik
Lelumbah
Tuku
Lunga
Resik
Lumban

4.Dwi Wasana, yaiku tembung kang wanda wekasane dirangkep (kang dirangkep wandane sing ngguri).Tuladha:

Dwi Wasana
Linggane
Cekakak
Cengingis
Mbegegeg
Ndengangak
Cekak
Cengis
Mbegeg
Ndangak


            5. Dwilingga semu yaiku dwilingga kang ora duwe lingga. 
           Tuladha: 
            pia-pia
            ali-ali
            andheng-andheng

Kamis, 23 Mei 2013

Tembung Yogyaswara

Kamis, Mei 23, 2013 0 Comments
Apa kuwi tembung yogyaswara?
Tembung yogyaswara yaiku tembung loro kang digandheng dadi siji kanthi teges lanang wadon.
Tuladhane ana akeh kayata:
putra-putri
siswa-siswi
mahasiswa-mahasiswi
gandarwa-gandarwi
pramugara-pramugari
raseksa-raseksi
lsp

Tembung yogyaswara beda lho ya karo dwilingga salin swara. Menawa dwilingga salin swara kuwi ora duwe  teges lanang wadon, ananging tegese padha.

Tuladhane dwilingga salin swara
bola-bali
wira-wiri
mloka-mlaku
mrana-mrene
lsp
Nah wis mudeng ta karo kawruh basa iki?
Siip...JOS pokokmen GO...

Senin, 20 Mei 2013

Paugeran Tembang Macapat

Senin, Mei 20, 2013 2 Comments
Sugeng Rawuh....
Kali ini saya akan menulis lanjutan dari kemarin. Paugeran tembang macapat atau istilahnya pathokan. Belajar tembang macapat harus tau dan mengerti apa saja paugerannya. Kali ini saya akan membahasnya satu per satu untuk kalian.
1. Guru Gatra
Guru gatra yaiku cacahing gatra ing tembang macapat (jumlah baris yang ada di tembang macapat)
Entri sebelumnya sudah dibahas secara urut cara menghafal cepat urut dari jumlah gatra tersedikit.
2. Guru Wilangan
Guru wilangan yaiku cacahing wanda saben sagatra (jumlah suku kata tiap satu baris). Biasanya disimbolkan dengan angka.
contoh:
aja turu sore kaki
potongan cakepan tembang asmaradhana di atas memiliki guru wilangan 8 yang dihitung dari a-ja tu-ru so-re ka-ki
3. Guru Lagu
Guru lagu yaiku tibaning swara ing pungkasaning gatra (jatuhnya huruf vokal terakhir tiap baris).





contoh:

aja turu sore kaki
potongan cakepan tembang asmaradhana di atas memiliki guru lagu i. Kenapa i? Karena huruf vokal terakhir pada gatra tersebut adalah i.
4. Titi Laras
Titi laras yaiku angka-angka lelirune gamelan. Cara mudahnya anggap saja not.
Titi laras ada 2 macam yaitu laras pelog dan slendro.
a. Laras Pelog
Laras pelog menggunakan angka-angka
1 2 3 4 5 6 7
dalam tembang.
b. Laras Slendro
Laras slendro menggunakan angka-angka
1 2 3 5 6
5. Cakepan
Cakepan yaiku tembung-tembung sing ana ing tembang macapat. Cara mudahnya adalah lirik lagu.

Mari kita cari paugeran dari tembang pocung di bawah ini!


POCUNG

6       6      5     3   1    1    1  2    6      6   5       
ngel   -mu    I-  ku  ka- la- ko- ne  kan-thi  la-     ku

1              2            6          3          5        3      2      1
le-          kas-      se       la-       wan         kas

1              2            1          3          2        1      2 1 6       6
Te-         ge-       se       kas           yan- to    sa-          ni

6              1            2          3          2        2      2 1          6        1      2 3    1 2    2
Se-         tya        bu-     dya     pa-          nge-ke-           se   dur   ang-     ka-  ra



Kira-kira berapa ya guru gatranya?
yup....guru gatra ada 4 (empat)
Trus guru wilangannya ada berapa ya?
gatra 1 = 12
gatra 2 = 6
gatra 3 = 8
gatra 4 = 12
Kalo guru lagunya

gatra 1 = u
gatra 2 = a
gatra 3 = i
gatra 4 = a
Kira-kira pake laras apa ya?
karena angka yang digunakan tidak ada 4 dan 7, maka laras yang digunakan adalah slendro.


Demikian sedikit penjelasan mengenai paugeran tembang macapat. SEMOGA BERMANFAAT....

Selasa, 14 Mei 2013

MACAPAT

Selasa, Mei 14, 2013 0 Comments
Belajar bahasa Jawa memang susah bagi generasi mudha sekarang (termasuk saya). Namun, jika tak ada yang menyenangi dan mempelajarinya, terus siapa yang melestarikan? Nah, untuk itu saya mencoba membantu sedikit-sedikit dari pengetahuanku untuk para pembaca yang tertarik dengan bahasa Jawa, terutama murid-muridku.


Kali ini saya akan menuliskan tentang MACAPAT. Kata macapat pasti sudah tidak asing lagi ketika kita belajar bahasa Jawa. Macapat terdiri dari 11 (sebelas) tembang. Nah ayo siapa yang hafal semuanya? Pasti susah ngafalinnya. Kali ini saya akan membantu untuk mempermudah menghafalkannya. Sebelumnya kita urutkan dari gatra yang paling sedikit. Gatra? Apa lagi itu?Wah sabar ya..satu-satu bahasnya.
Nah kita urutkan yuk macam tembang macapatnya.
1. Maskumambang
2. Pocung
3. Gambuh
4. Megatruh
5. Mijil
6. Kinanthi
7. Durma
8. Pangkur
9. Asmaradhana
10. Sinom
11. Dhandanggula
SIIIIP....nah baru sekarang kita buat jembatan keledai dari 11 tembang macapat di atas biar gampang belajare.
MAS POCUNG GA TRUH  MI NANTI DU PANG KASMARAN SI DANDANG
Urutan di atas berdasarkan jumlah gatra (larik) yang terkecil.
Moga bermanfaat ya....

Luhuring Pakarti R A Kartini (Wis rada telat lek ngeposke)

Selasa, Mei 14, 2013 0 Comments

Raden Ajeng Kartini prinyantun ingkang miyos tanggal 21 April 1879 punika tokoh ingkang dados perintis perubahan kagem para priyantun istri. Piyambakipun miyos saking kaluwarga bangsawan ingkang kagungan pikiran majeng. Kartini punika pinter, cekatan, remen sinau, lan luwe sanget menawi wonten gegayutanipun kaliyan kawruh. Kartini nate sekolah wonten sekolahan Belanda, saderengipun piyambakipun dipunpingit. Wonten satunggaling dinten, rencangipun Belanda mundhut pirsa bilih punapa ingkang dados cita-citanipun Kartini. Kartini wangsuli bilih piyambakipun pengen ngrubah nasibipun kaum istri wonten satunggaling dinten samangke.
Wonten serat-seratipun Kartini ingkang dipunkintun dening rencangipun Belanda, piyambakipun saget criyos unek-unekipun. Serat-serat kala wau sampun dibukukaken kanthi irah-irahan “Habis Gelap Terbitlah Terang”. Sapunika perjuanganipun Kartini sampun saged ndamel prubahan kagem para istri Indonesia majeng. Era globalisasi sapunika, priyantun istri Indonesia saged ndherek aktif wonten bidang-bidang ingkang penting. Pendhidikan, kalenggahan wonten bebrayan ugi sampun laras lan seimbang. Wiwit jabatan ingkang paling ngandhap dumugi presiden sampun saget dipungayuh denging priyantun istri. Ananging, mbok menawi mekaten, kodratipun priyantun istri ugi ampun kesupen. Tiyang istri kejaba dados wanita karir, kalenggahanipun sampun inggil, tetep mawon kedah dados ibu kang kagungan kejibah mbangun moralipun putra-putrinipun.
Priyantun istri kedah wantun mernata. Tegesipun inggih punika piyambakipun dados garwa kagem kakungipun, ibu kangge putra-putrinipun, kedah tansah mernata kaluwarganipun kanthi sabecik-becikipun. Tansah paring tuladha kagem putra-putrinipun. Tetep mawon tiyang istri menika dados makmum, lan kakungipun kepala kaluwarga.
Pramila, hak emansipasi kang sampun dipungayuh dening Kartini sapunika kedah dipunlajengaken kanthi bener lan pener. Ampun ngantos nyimpang saking paugeranipun priyantun istri. Ingkang penting sanget, priyantun istri ampun dipunlecehaken amargi saking tumindakipun piyambak utawi saking tiyang sanes. 

Selasa, 07 Mei 2013

GEGURITAN "BUKU"

Selasa, Mei 07, 2013 2 Comments

Buku…
Jembaring wana,
Dhuwuring ancala,
Lan adohe manca Negara
Bisa cedhak merga sliramu

Buku…
Tanpa sliramu
Uriping janma
Mung bisa kaya maesa

Buku..
Jendelaning jagad
Lan segaraning ngelmu



Semarang, 2007 (tugas mata kuliah puisi jawa tradisional)

Selasa, 30 April 2013

Ini Salah Siapa?

Selasa, April 30, 2013 0 Comments

Apa anggapan paling pas bagi bahasa Jawa di mata anak-anak muda sekarang? Bahasa kuno, bahasa katro, apa bahasa ketinggalan jaman? Ironis sekali. Mereka yang diharapkan akan tetap melestarikan budaya Jawa khususnya bahasa Jawa, malah menghindari memakai bahasa Jawa. Mereka jauh lebih bangga jika mahir berbahasa Inggris dibanding berbahasa Jawa. Hal itu juga tidak bisa disalahkan, sebab muncul anggapan bahwa bahasa Inggris bisa membawa ke arah masa depan yang cemerlang. Dewasa ini, tidak bisa dipungkiri bahwa kegunaan bahasa Inggris jauh lebih nyata jika dibandingkan dengan bahasa Jawa. Dalam mencari pekerjaan misalnya. Ada poin yang mengharuskan pelamar untuk mahir berbahasa Inggris, tidak ada yang mencantumkan harus mahir berbahasa Jawa.  
Apa kita harus menunggu klaim negara lain terlebih dahulu? Baru kita akan tersadar bahwa itu merupakan kekayaan yang tidak ternilai harganya. Kita lihat saja orang-orang Jepang. Mereka bisa jadi besar tanpa harus terpengaruh dengan budaya luar. Mereka bangga menggunakan bahasa Jepang dan mahir menulis dengan huruf kanji. Kira-kira apa salah kita (orang-orang Jawa)? Generasi muda Jawa hanya mengenal bahasa Jawa sebagai mata pelajaran mulok di sekolah, bukan sebagai bahasa yang melekat pada keseharian.
Apa ini 100% kesalahan generasi muda jawa kita? Ataukah pola pendidikan mereka yang sejak awal tidak dikenalkan dengan bahasa Jawa? Kenyataannya, anak-anak sekarang baru mengenal bahasa Jawa ketika mereka masuk sekolah. Umumnya, dilingkungan keluarga mereka tidak pernah berkomunikasi dengan bahasa Jawa. Hal ini bisa disimpulkan bahwa para orang tua memakai bahasa Indonesia sebagai pengantar dalam membesarkan anak. Jadi, secara otomatis bahasa ibu anak bukan lagi bahasa Jawa melainkan bahasa Indonesia. Bagi para orang tua terutama pasangan muda, lebih bangga jika memakai bahasa Indonesia dalam berkomunikasi dengan anak-anak mereka. Ngotani istilah kerennya.
Kebijakan adanya pelajaran mulok bahasa Jawa dari tingkat SD-SMP-SMA akan mubazir jika bibit awal para generasi muda Jawa kita tidak njawani lagi tapi ngotani. Jadi, kita juga tidak bisa 100% menyalahkan mereka jikalau awam terhadap bahasa yang seharusnya menjadi bahasa ibu buat mereka (generasi muda Jawa). Alangkah baiknya jika pembelajaran bahasa Jawa didukung dengan adanya pembiasaan awal dilingkungan keluarga. Dari situlah upaya untuk tetap menjaga keeksisan bahasa Jawa tidak akan mubazir. Pembiasaan awal itulah pokok utama yang bisa membangkitkan bahasa Jawa sebagai basane wong Jawa. Mari kita sebagai orang Jawa memandang fenomena ini sebagai suatu koreksi. Sebelum kita terlena dan kecolongan lagi .

Selasa, 08 Januari 2013

REKENING ORIFLAME

Selasa, Januari 08, 2013 0 Comments
AN. PT. Orindo Alam Ayu 
Bank Cimb. Niaga, cabang Lipo Plaza, No rek. 4400100229007
Atau 
Bank BCA Cabang Wisma GKBI, No rek. 0063001896 
Atau 
Bank Mandiri, Cabang Melawai, No. Rek. 1260005016562